Trong chuỗi giá trị của ngành xây dựng, các kỹ sư thiết kế cơ điện (MEP – Mechanical, Electrical, Plumbing) đóng một vai trò cực kỳ quan trọng, là nhân tố cốt lõi đảm bảo sự vận hành hiệu quả và an toàn của một công trình. Với sự lên ngôi của các tiêu chuẩn ESG, vai trò này không còn chỉ giới hạn ở việc đảm bảo công năng và an toàn, mà đã mở rộng sang việc trở thành những chuyên gia kiến tạo sự bền vững, trực tiếp tác động đến hiệu quả năng lượng, chất lượng môi trường và giá trị lâu dài của dự án.
Bài viết này đi sâu vào phân tích trách nhiệm và tầm quan trọng của kỹ sư thiết kế MEP trong từng trụ cột của ESG, đặc biệt là trong các dự án công trình xanh có chứng nhận LEED và LOTUS.
Trụ cột Môi trường (E): Tối ưu hóa hiệu suất và giảm thiểu tác động
Đối với các dự án công trình xanh, đội ngũ kỹ sư MEP chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc đưa ra các giải pháp liên quan tới ba khía cạnh quan trọng của tiêu chuẩn: năng lượng, nước và chất lượng không khí.
1.1. Tối ưu hóa năng lượng cho hệ thống HVAC và điện
Hệ thống HVAC chiếm từ 50% đến 70% tổng mức tiêu thụ năng lượng của một công trình. Điều này đặt kỹ sư thiết kế MEP vào vị trí then chốt để đảm bảo hiệu suất năng lượng của tòa nhà.
- Thiết kế và mô phỏng năng lượng: Thay vì chỉ tính toán nhanh công suất cần thiết, các kỹ sư cần áp dụng các công cụ mô phỏng năng lượng ngay từ giai đoạn thiết kế concept. Việc này giúp họ so sánh hiệu quả của các giải pháp khác nhau và đưa ra quyết định dựa trên số liệu thực tế về hiệu quả vận hành cả năm.
- Lựa chọn công nghệ: Kỹ sư thiết kế có trách nhiệm lựa chọn các hệ thống có hiệu suất cao, ví dụ như hệ thống VRF/VRV với công nghệ biến tần (Inverter) hoặc các loại Chiller biến tần hiện đại, để giảm thiểu lãng phí năng lượng, đặc biệt ở chế độ non tải.
- Tích hợp năng lượng tái tạo: Các kỹ sư có thể tư vấn và thiết kế các hệ thống sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, góp phần giảm thiểu lượng khí thải carbon của công trình.
1.2. Quản lý tài nguyên nước và chất thải
Kỹ sư thiết kế MEP không chỉ quản lý hệ thống cấp thoát nước thông thường, mà còn có trách nhiệm thiết kế các giải pháp bền vững để bảo tồn tài nguyên.
- Thiết kế hệ thống nước hiệu quả: Họ cần lựa chọn các thiết bị sử dụng nước hiệu quả cao và thiết kế hệ thống cấp thoát nước với mục tiêu giảm mức tiêu thụ nước của công trình.
- Tái sử dụng nước: Kỹ sư có thể tích hợp các hệ thống tái sử dụng nước mưa hoặc nước xám (grey water) cho các mục đích không uống được như tưới cây, rửa đường, từ đó giảm áp lực lên nguồn nước sạch.
- Quản lý chất thải: Mặc dù công tác quản lý chất thải chủ yếu thuộc về nhà thầu, kỹ sư thiết kế có thể góp phần bằng cách đề xuất các loại vật liệu bền vững ngay từ đầu dự án, giúp giảm thiểu lượng chất thải phát sinh.
Trụ cột Xã hội (S): Đảm bảo an toàn và sức khỏe con người
Kỹ sư thiết kế MEP đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một môi trường sống và làm việc an toàn, lành mạnh, đáp ứng các tiêu chí xã hội của ESG.
- Thiết kế hệ thống PCCC: Đây là một trong những hạng mục quan trọng nhất của kỹ sư MEP. Kỹ sư có trách nhiệm thiết kế hệ thống báo cháy và chữa cháy tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn kỹ thuật của Việt Nam như QCVN 06:2021/BXD và TCVN 7336:2021.
- Cải thiện chất lượng không khí trong nhà (IEQ): Kỹ sư MEP chịu trách nhiệm thiết kế hệ thống thông gió để đảm bảo không khí trong nhà luôn trong lành và thoải mái, điều này là một tiêu chí quan trọng trong các chứng nhận công trình xanh như LEED và LOTUS.
Trụ cột Quản trị (G): Tăng cường minh bạch và hiệu quả
Sự phức tạp của các dự án xây dựng đòi hỏi một hệ thống quản trị chặt chẽ để đảm bảo tiến độ, ngân sách và chất lượng. Kỹ sư thiết kế MEP có thể đóng góp vào yếu tố quản trị thông qua việc áp dụng các công nghệ tiên tiến.
Ứng dụng công nghệ BIM (Building Information Modeling)
BIM cho phép kỹ sư tạo ra một mô hình 3D chi tiết của tất cả các hệ thống cơ điện, giúp phát hiện sớm các xung đột va chạm. Việc này không chỉ giảm thiểu rủi ro, lãng phí vật liệu và chi phí sửa đổi, mà còn tăng tính minh bạch và sự phối hợp giữa các bên liên quan. Một ví dụ thực tế cho thấy, việc áp dụng BIM có thể rút ngắn 25% tiến độ thi công và giảm thiểu thiệt hại, rủi ro từ 30% xuống còn 5%.
Quản lý dữ liệu và thông tin
BIM cung cấp một nền tảng dữ liệu chung cho tất cả các thành viên trong dự án, từ kiến trúc sư, kỹ sư kết cấu đến chủ đầu tư. Điều này giúp mọi người có thể dễ dàng theo dõi, thảo luận và đưa ra các quyết định đúng đắn, nâng cao hiệu quả quản trị tổng thể của dự án.
Định hướng tương lai
Vai trò của kỹ sư thiết kế MEP trong ESG đã chuyển mình từ việc cung cấp dịch vụ kỹ thuật đơn thuần sang tư vấn chiến lược và đổi mới. Để thành công trong xu thế này, các kỹ sư không chỉ cần kiến thức chuyên môn sâu về cơ điện mà còn phải:
- Sử dụng thành thạo các công cụ mô hình hóa và mô phỏng: BIM, Revit MEP và các phần mềm mô phỏng năng lượng là những công cụ không thể thiếu.
- Hiểu rõ các tiêu chuẩn bền vững: Nắm vững các tiêu chí của LEED và LOTUS để thiết kế các giải pháp tối ưu, đáp ứng yêu cầu của Chủ đầu tư.
- Nâng cao năng lực quản trị dự án: Khả năng phối hợp, giao tiếp và quản lý dự án hiệu quả là những kỹ năng mềm cần thiết để thành công trong môi trường làm việc phức tạp.
Bằng cách chủ động tích hợp các giải pháp bền vững vào công việc hằng ngày, kỹ sư thiết kế MEP sẽ góp phần kiến tạo nên những công trình không chỉ có chất lượng cao mà còn đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.
Bài viết liên quan
Hướng dẫn chi tiết cho kỹ sư về mô phỏng năng lượng
Hướng dẫn cho tổng thầu epc tối ưu chuỗi cung ứng ESG
Thiết kế mep cho công trình xanh
Quy trình thi công PCCC công trình xanh
Top 5 hệ thống hvac tiết kiệm năng lượng
