Ngành thực phẩm và đồ uống đòi hỏi các tiêu chuẩn vệ sinh khắt khe và yêu cầu cụ thể. Van công nghiệp và các thiết bị đo lường sử dụng trong lĩnh vực này phải được thiết kế tỉ mỉ, đảm bảo loại bỏ mọi nguy cơ nhiễm khuẩn. Vật liệu chế tạo van và thiết bị cần an toàn, không độc hại, có tính trơ và không phản ứng với chất lỏng hoặc hóa chất tẩy rửa. Đồng thời, các van này cũng phải có khả năng chống ăn mòn, đáp ứng tốt môi trường khắc nghiệt trong quá trình sản xuất.

Các tiêu chuẩn quan trọng về van và thiết bị trong ngành F&B

Ngành thực phẩm và đồ uống bao gồm nhiều danh mục sản phẩm, từ sữa, bánh kẹo đến các loại đồ uống khác nhau. Do đó, việc hiểu rõ thiết bị cần thiết để xử lý chất liệu là rất quan trọng. Van công nghiệp đóng vai trò quan trọng trong mọi nhà máy chế biến thực phẩm và đồ uống, việc lựa chọn van và các thiết bị đo lường cũng phải phù hợp, phụ thuộc vào tính chất của chất liệu cần xử lý. Ngoài ra, các yếu tố như nhiệt độ, áp suất, độ nhớt và loại chất tiếp xúc với van và thiết bị cũng cần được xem xét. Dưới đây là một số tiêu chuẩn và chứng nhận quan trọng mà van và thiết bị trong ngành F&B cần phải tuân thủ.

Tiêu chuẩn FDA

Tiêu chuẩn FDA là quy định của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA). FDA đưa ra danh sách các chất và vật liệu được phép tiếp xúc với thực phẩm. Các nhà sản xuất van có thể tự công bố tính tương thích của vật liệu sản phẩm với ứng dụng thực phẩm.

Tiêu chuẩn FDA được phân chia bốn nhóm ứng dụng chính:

• Thành phần tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm, như nguyên liệu thô, khí thực phẩm, phụ gia, nước và các thành phần khác.
• Tiện ích tiếp xúc gián tiếp với thực phẩm, như nước rửa, hơi nước tiệt trùng, chất tẩy rửa.
• Quy trình sản xuất và chuyển đổi, như các dòng hơi, nước giải khát, khí hóa, quy trình bảo quản.
• Vận chuyển và đóng gói sản phẩm hoàn thiện, như thùng chứa, đường ống, dây chuyền đóng chai.

Lưu ý: FDA chỉ áp dụng cho vật liệu, không phải toàn bộ sản phẩm.

Tiêu chuẩn EHEDG

EHEDG là viết tắt của Nhóm Thiết kế & Kỹ thuật Vệ sinh Châu Âu. Đây là một tổ chức phi chính phủ, thành lập vào năm 1989, cung cấp các hướng dẫn thiết kế cho các hệ thống được sử dụng trong ngành thực phẩm. Các hướng dẫn này giúp tạo nền tảng cho việc xây dựng các tiêu chuẩn, ví dụ như tiêu chuẩn DIN EN 1672-2. EHEDG có ảnh hưởng trên thị trường quốc tế và hợp tác với NSF và 3A-SSI tại Mỹ nhằm hài hòa hóa các tiêu chuẩn và hướng dẫn trên toàn cầu. EHEDG đánh giá thiết kế và khả năng làm sạch của các hệ thống và thiết bị sử dụng trong quy trình khép kín, như đường ống. Ngoài ra, họ cũng xem xét việc lắp đặt, bảo dưỡng và chăm sóc thiết bị. Tuy nhiên, việc thử nghiệm và cấp chứng nhận cho các cảm biến trong quy trình mở (ví dụ như băng chuyền) không được thực hiện. 

Một số ví dụ về các tiêu chuẩn và yêu cầu trong hướng dẫn của EHEDG bao gồm:

• Vật liệu chế tạo: Vật liệu tiếp xúc với sản phẩm phải trơ, không phản ứng với sản phẩm, chất tẩy rửa, và chất khử trùng. Vật liệu sử dụng trong thiết bị chế biến thực phẩm cũng cần có khả năng chống ăn mòn, dễ làm sạch và ổn định về mặt cơ học.
• Độ nhám bề mặt: Độ nhám bề mặt phải đảm bảo khả năng vệ sinh, với độ nhám tối đa Ra = 0,8 µm. Không được phép có các góc nhọn, khe hở, vùng khuất, hoặc các phần nhô ra.
• Ren vít: Nên tránh sử dụng ren vít.
• Khả năng thoát nước: Thiết bị và các đường dây chuyền phải có khả năng tự thoát nước.
• Cạnh viền trên: Cạnh viền trên của thiết bị nên được bo tròn và nghiêng để dễ dàng vệ sinh.

Tiêu chuẩn 3-A

Tiêu chuẩn vệ sinh 3-A, Inc. (3-A SSI) phát triển và duy trì các tiêu chuẩn cho thiết kế thiết bị vệ sinh trong ngành thực phẩm, đồ uống và dược phẩm. Quy trình chứng nhận bao gồm thử nghiệm và đánh giá nghiêm ngặt để đảm bảo rằng thiết bị đáp ứng các tiêu chuẩn cao này. Mục tiêu chính là thúc đẩy an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng bằng cách đảm bảo rằng thiết bị được thiết kế và chế tạo theo cách có thể dễ dàng vệ sinh và khử trùng.

Các tiêu chuẩn khác 

Tiêu chuẩn NSF 

NSF ( National Sanitation Foundation) là tổ chức Vệ sinh Quốc gia về an toàn và sức khỏe cộng đồng quốc tế. Các tiêu chuẩn của NSF bao gồm các yêu cầu về an toàn vật liệu, thiết kế, thi công và hiệu suất sản phẩm để đảm bảo vệ sinh tốt, chống rò rỉ. 

Có hai tiêu chuẩn hoặc chứng nhận chính mà chúng ta cần lưu ý:

• NSF 51 – dành riêng cho các ứng dụng trong ngành thực phẩm và đồ uống.
• NSF 61 – dành riêng cho nước uống.

Để đạt được các phê duyệt theo tiêu chuẩn NSF, tổ chức này thực hiện các kiểm tra cần thiết và chính thức chứng nhận các hợp chất và vật liệu theo tiêu chuẩn của họ. NSF đã thúc đẩy việc phát triển các tiêu chuẩn về thiết bị thực phẩm về an toàn vật liệu, thiết kế, xây dựng và hiệu suất sản phẩm, đáp ứng các hướng dẫn vệ sinh của FDA.

Mặc dù FDA không yêu cầu chứng nhận NSF nhưng chứng nhận này đảm bảo thiết kế và cấu tạo của thiết bị dễ vệ sinh, bền và hoạt động đúng mục đích để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Quy định EU (CE) số 1935/2004

Tại EU, tất cả van và phụ kiện phải tuân thủ Quy định EU (CE) số 1935/2004. 

Thiết bị công nghiệp trong nhà máy sữa và các sản phẩm từ sữa. CE 1935 Thiết bị sử dụng trong ngành thực phẩm phải tuân thủ Quy định số 1935/2004 của Châu Âu. Quy định này định nghĩa các yêu cầu áp dụng cho các vật liệu và sản phẩm tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với thực phẩm và hàng hóa tiêu dùng trên thị trường Châu Âu. Trong các yêu cầu của EC 1935/2004, truy xuất nguồn gốc là một điểm quan trọng. Các nhà sản xuất phải lập Tuyên bố Tuân thủ Quy định EC 1935/2004, kèm theo sản phẩm và dán nhãn CE lên sản phẩm.

Lưu ý: Quy định này không áp dụng cho các mạng lưới phân phối nước uống.

Tiêu chuẩn về các khớp nối

Các khớp nối SMS, DIN và CLAMP thể được sử dụng trong tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm.

Khớp nối SMS (Swedish Metric Standard) thường được sử dụng cho các sản phẩm sữa như sữa, pho mát và sữa chua, cũng như bia và các loại đồ uống khác yêu cầu xử lý vô trùng. Khớp nối SMS được thiết kế để dễ dàng làm sạch và tiệt trùng, đảm bảo kết nối an toàn, không rò rỉ. Tiêu chuẩn SMS yêu cầu sử dụng ống thép không gỉ có bề mặt được mài nhẵn, lớp hoàn thiện này mang lại cho thép bề mặt cực kỳ sáng bóng.

Khớp nối DIN (Deutsches Institut für Normung) là tiêu chuẩn của Đức được sử dụng trong các ứng dụng khác nhau tùy thuộc vào yêu cầu của ngành thực phẩm và đồ uống, đặc biệt là ngành sản xuất bia. Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu liên quan đến vật liệu, kích thước và quy trình thử nghiệm cho cả sản phẩm và linh kiện. DIN có thể sử dụng ống có bề mặt thép không đánh bóng hoặc đánh bóng để dễ vệ sinh hơn.

Khớp nối CLAMP phổ biến trong các ứng dụng cần kết nối chắc chắn, không rò rỉ giữa ống và các thành phần khác. Khớp nối này dễ sử dụng, tin cậy và tương thích với nhiều vật liệu khác nhau, rất quan trọng trong việc duy trì chất lượng, an toàn và vệ sinh sản phẩm trong ngành thực phẩm và đồ uống.

Xem thêm: Tiêu chuẩn xanh trong xây dựng là gì?

Quy trình CIP và SIP trong quy định về an toàn và vệ sinh thực phẩm 

CIP là gì?

CIP là viết tắt của Clean-In-Place (Vệ sinh tại chỗ) và là một quy trình tự động sử dụng kết hợp hóa chất, nhiệt và nước để vệ sinh thiết bị. Một chu kỳ CIP thường mất khoảng 60 đến 90 phút.  

SIP là gì?

SIP (Steam-in-Place) bổ sung thêm khả năng khử trùng vào quy trình CIP bằng cách sử dụng hơi nước ở nhiệt độ 120-135°C trong 30 phút để tiêu diệt mọi vi sinh vật. Hấp hơi tại chỗ là hoạt động vệ sinh được ưa chuộng trong sản xuất dược phẩm và sữa có thời hạn sử dụng kéo dài (ESL) hoặc sữa tiệt trùng cực cao.

CIP và SIP là các phương pháp tự động giúp làm sạch và khử trùng toàn bộ hệ thống quy trình mà không cần tháo rời các thiết bị như đường ống, van, cảm biến, bộ lọc, và phụ kiện. Phương pháp này hiệu quả hơn nhiều so với việc tháo rời và vệ sinh thủ công, vốn tiêu tốn rất nhiều thời gian khi áp dụng ở quy mô công nghiệp. Hệ thống CIP và SIP thường được sử dụng trong ngành thực phẩm, đồ uống, và dược phẩm để đảm bảo quy trình vệ sinh đạt tiêu chuẩn cao, tuân thủ tiêu chuẩn nghiêm ngặt của ngành. 

Các sản phẩm tại Ecozen ứng dụng cho ngành thực phẩm và đồ uống